DAY 44 预训练模型
知识点回顾:
- 预训练的概念
- 常见的分类预训练模型
- 图像预训练模型的发展史
- 预训练的策略
- 预训练代码实战:resnet18
作业:
- 尝试在cifar10对比如下其他的预训练模型,观察差异,尽可能和他人选择的不同
- 尝试通过ctrl进入resnet的内部,观察残差究竟是什么
一、预训练的概念
我们之前在训练中发现,准确率最开始随着epoch的增加而增加。随着循环的更新,参数在不断发生更新。
所以参数的初始值对训练结果有很大的影响:
1. 如果最开始的初始值比较好,后续训练轮数就会少很多
2. 很有可能陷入局部最优值,不同的初始值可能导致陷入不同的局部最优值
我们之前在训练中发现,准确率最开始随着epoch的增加而增加。随着循环的更新,参数在不断发生更新。
所以参数的初始值对训练结果有很大的影响:
1. 如果最开始的初始值比较好,后续训练轮数就会少很多
2. 很有可能陷入局部最优值,不同的初始值可能导致陷入不同的局部最优值
现在再来看下之前一直用的cifar10数据集,他是不是就很明显不适合作为预训练数据集?
1. 规模过小:仅 10 万张图像,且尺寸小(32x32),无法支撑复杂模型学习通用视觉特征;
2. 类别单一:仅 10 类(飞机、汽车等),泛化能力有限;
这里给大家介绍一个常常用来做预训练的数据集,ImageNet,ImageNet 1000 个类别,有 1.2 亿张图像,尺寸 224x224,数据集大小 1.4G。
三、常见的分类预训练模型介绍
3.1 预训练模型的训练策略
那么什么模型会被选为预训练模型呢?比如一些调参后表现很好的cnn神经网络(固定的神经元个数+固定的层数等)。
所以调用预训练模型做微调,本质就是 用这些固定的结构+之前训练好的参数 接着训练
所以需要找到预训练的模型结构并且加载模型参数
相较于之前用自己定义的模型有以下几个注意点
1. 需要调用预训练模型和加载权重
2. 需要resize 图片让其可以适配模型
3. 需要修改最后的全连接层以适应数据集
其中,训练过程中,为了不破坏最开始的特征提取器的参数,最开始往往先冻结住特征提取器的参数,然后训练全连接层,大约在5-10个epoch后解冻训练。
主要做特征提取的部分叫做backbone骨干网络;负责融合提取的特征的部分叫做Featue Pyramid Network(FPN);负责输出的预测部分的叫做Head。
import torch
import torch.nn as nn
import torch.optim as optim
from torchvision import datasets, transforms
from torch.utils.data import DataLoader
import matplotlib.pyplot as plt# 设置中文字体支持
plt.rcParams["font.family"] = ["SimHei"]
plt.rcParams['axes.unicode_minus'] = False # 解决负号显示问题# 检查GPU是否可用
device = torch.device("cuda" if torch.cuda.is_available() else "cpu")
print(f"使用设备: {device}")# 1. 数据预处理(训练集增强,测试集标准化)
train_transform = transforms.Compose([transforms.RandomCrop(32, padding=4),transforms.RandomHorizontalFlip(),transforms.ColorJitter(brightness=0.2, contrast=0.2, saturation=0.2, hue=0.1),transforms.RandomRotation(15),transforms.ToTensor(),transforms.Normalize((0.4914, 0.4822, 0.4465), (0.2023, 0.1994, 0.2010))
])test_transform = transforms.Compose([transforms.ToTensor(),transforms.Normalize((0.4914, 0.4822, 0.4465), (0.2023, 0.1994, 0.2010))
])# 2. 加载CIFAR-10数据集
train_dataset = datasets.CIFAR10(root='./data',train=True,download=True,transform=train_transform
)test_dataset = datasets.CIFAR10(root='./data',train=False,transform=test_transform
)# 3. 创建数据加载器(可调整batch_size)
batch_size = 64
train_loader = DataLoader(train_dataset, batch_size=batch_size, shuffle=True)
test_loader = DataLoader(test_dataset, batch_size=batch_size, shuffle=False)# 4. 训练函数(支持学习率调度器)
def train(model, train_loader, test_loader, criterion, optimizer, scheduler, device, epochs):model.train() # 设置为训练模式train_loss_history = []test_loss_history = []train_acc_history = []test_acc_history = []all_iter_losses = []iter_indices = []for epoch in range(epochs):running_loss = 0.0correct_train = 0total_train = 0for batch_idx, (data, target) in enumerate(train_loader):data, target = data.to(device), target.to(device)optimizer.zero_grad()output = model(data)loss = criterion(output, target)loss.backward()optimizer.step()# 记录Iteration损失iter_loss = loss.item()all_iter_losses.append(iter_loss)iter_indices.append(epoch * len(train_loader) + batch_idx + 1)# 统计训练指标running_loss += iter_loss_, predicted = output.max(1)total_train += target.size(0)correct_train += predicted.eq(target).sum().item()# 每100批次打印进度if (batch_idx + 1) % 100 == 0:print(f"Epoch {epoch+1}/{epochs} | Batch {batch_idx+1}/{len(train_loader)} "f"| 单Batch损失: {iter_loss:.4f}")# 计算 epoch 级指标epoch_train_loss = running_loss / len(train_loader)epoch_train_acc = 100. * correct_train / total_train# 测试阶段model.eval()correct_test = 0total_test = 0test_loss = 0.0with torch.no_grad():for data, target in test_loader:data, target = data.to(device), target.to(device)output = model(data)test_loss += criterion(output, target).item()_, predicted = output.max(1)total_test += target.size(0)correct_test += predicted.eq(target).sum().item()epoch_test_loss = test_loss / len(test_loader)epoch_test_acc = 100. * correct_test / total_test# 记录历史数据train_loss_history.append(epoch_train_loss)test_loss_history.append(epoch_test_loss)train_acc_history.append(epoch_train_acc)test_acc_history.append(epoch_test_acc)# 更新学习率调度器if scheduler is not None:scheduler.step(epoch_test_loss)# 打印 epoch 结果print(f"Epoch {epoch+1} 完成 | 训练损失: {epoch_train_loss:.4f} "f"| 训练准确率: {epoch_train_acc:.2f}% | 测试准确率: {epoch_test_acc:.2f}%")# 绘制损失和准确率曲线plot_iter_losses(all_iter_losses, iter_indices)plot_epoch_metrics(train_acc_history, test_acc_history, train_loss_history, test_loss_history)return epoch_test_acc # 返回最终测试准确率# 5. 绘制Iteration损失曲线
def plot_iter_losses(losses, indices):plt.figure(figsize=(10, 4))plt.plot(indices, losses, 'b-', alpha=0.7)plt.xlabel('Iteration(Batch序号)')plt.ylabel('损失值')plt.title('训练过程中的Iteration损失变化')plt.grid(True)plt.show()# 6. 绘制Epoch级指标曲线
def plot_epoch_metrics(train_acc, test_acc, train_loss, test_loss):epochs = range(1, len(train_acc) + 1)plt.figure(figsize=(12, 5))# 准确率曲线plt.subplot(1, 2, 1)plt.plot(epochs, train_acc, 'b-', label='训练准确率')plt.plot(epochs, test_acc, 'r-', label='测试准确率')plt.xlabel('Epoch')plt.ylabel('准确率 (%)')plt.title('准确率随Epoch变化')plt.legend()plt.grid(True)# 损失曲线plt.subplot(1, 2, 2)plt.plot(epochs, train_loss, 'b-', label='训练损失')plt.plot(epochs, test_loss, 'r-', label='测试损失')plt.xlabel('Epoch')plt.ylabel('损失值')plt.title('损失值随Epoch变化')plt.legend()plt.grid(True)plt.tight_layout()plt.show()
# 导入ResNet模型
from torchvision.models import resnet18# 定义ResNet18模型(支持预训练权重加载)
def create_resnet18(pretrained=True, num_classes=10):# 加载预训练模型(ImageNet权重)model = resnet18(pretrained=pretrained)# 修改最后一层全连接层,适配CIFAR-10的10分类任务in_features = model.fc.in_featuresmodel.fc = nn.Linear(in_features, num_classes)# 将模型转移到指定设备(CPU/GPU)model = model.to(device)return model
# 创建ResNet18模型(加载ImageNet预训练权重,不进行微调)
model = create_resnet18(pretrained=True, num_classes=10)
model.eval() # 设置为推理模式# 测试单张图片(示例)
from torchvision import utils# 从测试数据集中获取一张图片
dataiter = iter(test_loader)
images, labels = next(dataiter)
images = images[:1].to(device) # 取第1张图片# 前向传播
with torch.no_grad():outputs = model(images)_, predicted = torch.max(outputs.data, 1)# 显示图片和预测结果
plt.imshow(utils.make_grid(images.cpu(), normalize=True).permute(1, 2, 0))
plt.title(f"预测类别: {predicted.item()}")
plt.axis('off')
plt.show()
import torch
import torch.nn as nn
import torch.optim as optim
from torchvision import datasets, transforms, models
from torch.utils.data import DataLoader
import matplotlib.pyplot as plt
import os# 设置中文字体支持
plt.rcParams["font.family"] = ["SimHei"]
plt.rcParams['axes.unicode_minus'] = False # 解决负号显示问题# 检查GPU是否可用
device = torch.device("cuda" if torch.cuda.is_available() else "cpu")
print(f"使用设备: {device}")# 1. 数据预处理(训练集增强,测试集标准化)
train_transform = transforms.Compose([transforms.RandomCrop(32, padding=4),transforms.RandomHorizontalFlip(),transforms.ColorJitter(brightness=0.2, contrast=0.2, saturation=0.2, hue=0.1),transforms.RandomRotation(15),transforms.ToTensor(),transforms.Normalize((0.4914, 0.4822, 0.4465), (0.2023, 0.1994, 0.2010))
])test_transform = transforms.Compose([transforms.ToTensor(),transforms.Normalize((0.4914, 0.4822, 0.4465), (0.2023, 0.1994, 0.2010))
])# 2. 加载CIFAR-10数据集
train_dataset = datasets.CIFAR10(root='./data',train=True,download=True,transform=train_transform
)test_dataset = datasets.CIFAR10(root='./data',train=False,transform=test_transform
)# 3. 创建数据加载器
batch_size = 64
train_loader = DataLoader(train_dataset, batch_size=batch_size, shuffle=True)
test_loader = DataLoader(test_dataset, batch_size=batch_size, shuffle=False)# 4. 定义ResNet18模型
def create_resnet18(pretrained=True, num_classes=10):model = models.resnet18(pretrained=pretrained)# 修改最后一层全连接层in_features = model.fc.in_featuresmodel.fc = nn.Linear(in_features, num_classes)return model.to(device)# 5. 冻结/解冻模型层的函数
def freeze_model(model, freeze=True):"""冻结或解冻模型的卷积层参数"""# 冻结/解冻除fc层外的所有参数for name, param in model.named_parameters():if 'fc' not in name:param.requires_grad = not freeze# 打印冻结状态frozen_params = sum(p.numel() for p in model.parameters() if not p.requires_grad)total_params = sum(p.numel() for p in model.parameters())if freeze:print(f"已冻结模型卷积层参数 ({frozen_params}/{total_params} 参数)")else:print(f"已解冻模型所有参数 ({total_params}/{total_params} 参数可训练)")return model# 6. 训练函数(支持阶段式训练)
def train_with_freeze_schedule(model, train_loader, test_loader, criterion, optimizer, scheduler, device, epochs, freeze_epochs=5):"""前freeze_epochs轮冻结卷积层,之后解冻所有层进行训练"""train_loss_history = []test_loss_history = []train_acc_history = []test_acc_history = []all_iter_losses = []iter_indices = []# 初始冻结卷积层if freeze_epochs > 0:model = freeze_model(model, freeze=True)for epoch in range(epochs):# 解冻控制:在指定轮次后解冻所有层if epoch == freeze_epochs:model = freeze_model(model, freeze=False)# 解冻后调整优化器(可选)optimizer.param_groups[0]['lr'] = 1e-4 # 降低学习率防止过拟合model.train() # 设置为训练模式running_loss = 0.0correct_train = 0total_train = 0for batch_idx, (data, target) in enumerate(train_loader):data, target = data.to(device), target.to(device)optimizer.zero_grad()output = model(data)loss = criterion(output, target)loss.backward()optimizer.step()# 记录Iteration损失iter_loss = loss.item()all_iter_losses.append(iter_loss)iter_indices.append(epoch * len(train_loader) + batch_idx + 1)# 统计训练指标running_loss += iter_loss_, predicted = output.max(1)total_train += target.size(0)correct_train += predicted.eq(target).sum().item()# 每100批次打印进度if (batch_idx + 1) % 100 == 0:print(f"Epoch {epoch+1}/{epochs} | Batch {batch_idx+1}/{len(train_loader)} "f"| 单Batch损失: {iter_loss:.4f}")# 计算 epoch 级指标epoch_train_loss = running_loss / len(train_loader)epoch_train_acc = 100. * correct_train / total_train# 测试阶段model.eval()correct_test = 0total_test = 0test_loss = 0.0with torch.no_grad():for data, target in test_loader:data, target = data.to(device), target.to(device)output = model(data)test_loss += criterion(output, target).item()_, predicted = output.max(1)total_test += target.size(0)correct_test += predicted.eq(target).sum().item()epoch_test_loss = test_loss / len(test_loader)epoch_test_acc = 100. * correct_test / total_test# 记录历史数据train_loss_history.append(epoch_train_loss)test_loss_history.append(epoch_test_loss)train_acc_history.append(epoch_train_acc)test_acc_history.append(epoch_test_acc)# 更新学习率调度器if scheduler is not None:scheduler.step(epoch_test_loss)# 打印 epoch 结果print(f"Epoch {epoch+1} 完成 | 训练损失: {epoch_train_loss:.4f} "f"| 训练准确率: {epoch_train_acc:.2f}% | 测试准确率: {epoch_test_acc:.2f}%")# 绘制损失和准确率曲线plot_iter_losses(all_iter_losses, iter_indices)plot_epoch_metrics(train_acc_history, test_acc_history, train_loss_history, test_loss_history)return epoch_test_acc # 返回最终测试准确率# 7. 绘制Iteration损失曲线
def plot_iter_losses(losses, indices):plt.figure(figsize=(10, 4))plt.plot(indices, losses, 'b-', alpha=0.7)plt.xlabel('Iteration(Batch序号)')plt.ylabel('损失值')plt.title('训练过程中的Iteration损失变化')plt.grid(True)plt.show()# 8. 绘制Epoch级指标曲线
def plot_epoch_metrics(train_acc, test_acc, train_loss, test_loss):epochs = range(1, len(train_acc) + 1)plt.figure(figsize=(12, 5))# 准确率曲线plt.subplot(1, 2, 1)plt.plot(epochs, train_acc, 'b-', label='训练准确率')plt.plot(epochs, test_acc, 'r-', label='测试准确率')plt.xlabel('Epoch')plt.ylabel('准确率 (%)')plt.title('准确率随Epoch变化')plt.legend()plt.grid(True)# 损失曲线plt.subplot(1, 2, 2)plt.plot(epochs, train_loss, 'b-', label='训练损失')plt.plot(epochs, test_loss, 'r-', label='测试损失')plt.xlabel('Epoch')plt.ylabel('损失值')plt.title('损失值随Epoch变化')plt.legend()plt.grid(True)plt.tight_layout()plt.show()# 主函数:训练模型
def main():# 参数设置epochs = 40 # 总训练轮次freeze_epochs = 5 # 冻结卷积层的轮次learning_rate = 1e-3 # 初始学习率weight_decay = 1e-4 # 权重衰减# 创建ResNet18模型(加载预训练权重)model = create_resnet18(pretrained=True, num_classes=10)# 定义优化器和损失函数optimizer = optim.Adam(model.parameters(), lr=learning_rate, weight_decay=weight_decay)criterion = nn.CrossEntropyLoss()# 定义学习率调度器scheduler = optim.lr_scheduler.ReduceLROnPlateau(optimizer, mode='min', factor=0.5, patience=2, verbose=True)# 开始训练(前5轮冻结卷积层,之后解冻)final_accuracy = train_with_freeze_schedule(model=model,train_loader=train_loader,test_loader=test_loader,criterion=criterion,optimizer=optimizer,scheduler=scheduler,device=device,epochs=epochs,freeze_epochs=freeze_epochs)print(f"训练完成!最终测试准确率: {final_accuracy:.2f}%")# # 保存模型# torch.save(model.state_dict(), 'resnet18_cifar10_finetuned.pth')# print("模型已保存至: resnet18_cifar10_finetuned.pth")if __name__ == "__main__":main()
import torch
import torch.nn as nn
import torch.optim as optim
from torchvision import datasets, transforms
from torchvision.models import resnet18, densenet121
from torchsummary import summary # 查看模型结构
import matplotlib.pyplot as plt# 设备配置
device = torch.device("cuda" if torch.cuda.is_available() else "cpu")# CIFAR10 数据预处理
transform = transforms.Compose([transforms.RandomCrop(32, padding=4),transforms.RandomHorizontalFlip(),transforms.ToTensor(),transforms.Normalize((0.4914, 0.4822, 0.4465), (0.2023, 0.1994, 0.2010)),
])
train_set = datasets.CIFAR10(root='./data', train=True, download=True, transform=transform)
test_set = datasets.CIFAR10(root='./data', train=False, download=True, transform=transforms.ToTensor())
train_loader = torch.utils.data.DataLoader(train_set, batch_size=128, shuffle=True)
test_loader = torch.utils.data.DataLoader(test_set, batch_size=128, shuffle=False)class DenseNetC10(nn.Module):def __init__(self, num_classes=10):super(DenseNetC10, self).__init__()# 压缩原版 DenseNet121,减少层数和通道数self.features = nn.Sequential(nn.Conv2d(3, 32, kernel_size=3, padding=1, bias=False),nn.BatchNorm2d(32),nn.ReLU(inplace=True),# 3个密集块,每个块含3层self._make_dense_block(32, 32, num_layers=3),self._make_dense_block(64, 32, num_layers=3),self._make_dense_block(96, 32, num_layers=3),nn.BatchNorm2d(128),nn.ReLU(inplace=True),nn.AdaptiveAvgPool2d((1, 1)))self.classifier = nn.Linear(128, num_classes)def _make_dense_block(self, in_channels, growth_rate, num_layers):layers = []for _ in range(num_layers):layers.append(nn.Conv2d(in_channels, growth_rate, kernel_size=3, padding=1, bias=False))layers.append(nn.BatchNorm2d(growth_rate))layers.append(nn.ReLU(inplace=True))in_channels += growth_ratereturn nn.Sequential(*layers)def forward(self, x):features = self.features(x)out = features.view(features.size(0), -1)out = self.classifier(out)return out# 初始化模型
models = {'DenseNet-C10': DenseNetC10().to(device),'MobileViT': MobileViT().to(device),'RepVGG': RepVGG().to(device),'ResNet18': resnet18(pretrained=False, num_classes=10).to(device) # 对比基准
}# 训练超参数
criterion = nn.CrossEntropyLoss()
accuracies = {}for model_name, model in models.items():print(f'\nTraining {model_name}...')optimizer = optim.SGD(model.parameters(), lr=0.01, momentum=0.9, weight_decay=5e-4)scheduler = optim.lr_scheduler.CosineAnnealingLR(optimizer, T_max=200)best_acc = 0.0for epoch in range(1, 201):train_model(model, criterion, optimizer, epoch)acc = test_model(model, criterion)if acc > best_acc:best_acc = accaccuracies[model_name] = best_acc# 打印对比结果
print('\nFinal Accuracy Comparison:')
for name, acc in accuracies.items():print(f'{name}: {acc:.2f}%')def visualize_residual(model, data):# 注册钩子函数捕捉残差块输出residuals = []def hook(module, input, output):residual = output - input[0] # 残差 = 输出 - 输入residuals.append(residual.detach().cpu())# 选择ResNet18的第一个残差块(layer1[0])model.layer1[0].register_forward_hook(hook)with torch.no_grad():model(data.to(device))# 可视化残差图(取第一个样本的第一个通道)residual = residuals[0][0, 0, :, :] # 形状(32,32)plt.figure(figsize=(6, 4))plt.subplot(1, 2, 1)plt.imshow(data[0].permute(1, 2, 0)) # 原始图像plt.title('Input Image')plt.subplot(1, 2, 2)plt.imshow(residual, cmap='coolwarm') # 残差热力图plt.title('Residual Map')plt.colorbar()plt.show()# 测试残差可视化(用ResNet18和测试集中的一张图像)
resnet_model = resnet18(num_classes=10).to(device)
data, _ = next(iter(test_loader))
visualize_residual(resnet_model, data[:1]) # 取第一个样本
@浙大疏锦行